Mühendislik, 21’inci yüzyılın temeli olacak

hurriyet_sirin_tekinay_roportaj_1

PROF. Dr. Şirin Tekinay, Işık Üniversitesi’nin Rektörü. ABD’de 20 yıllık bir kariyerden sonra Türkiye’ye döndü. Okul çağına bile gelmeden mühendislik isteyen, 3-4 yaşında gözde oyuncakları arasında tornavida olan, Leonardo da Vinci hayranı ve Boğaziçi Üniversitesi Elektrik- Elektronik Mühendisliği mezunu Tekinay’ın 9 patenti ve çok sayıda yayını bulunuyor.

Ağ bilimi, mobil ağlar, sensör ağları ve şehir problemleri ilgi alanlarından olan Prof. Dr. Tekinay, ülkemizin ilk FabLab ve Şehir Mühendisliği Araştırma Laboratuvarı ile Yüksek Lisans Programı’nı kurdu. Yelken, yüzme ve trekking gibi değişik sporlar yapar, gönüllü sosyal sorumluluk projeleri ve bağış kampanyaları yürütür, hayvansever farklı bir akademisyen. Biz de onunla hem akademiyi, hem de mühendisliği konuştuk:

Mühendislik 21’inci yüzyılın temeli olacak. Problemleri insanlık çözecekse, mühendislik sayesinde olacak. Dünya çapında kabul edilen 14 sorun var. Dünya yüzündeki tüm hayatın sağlıklı, sürdürülebilir, güvenli ve refah içinde olması için 21’inci yüzyılda çözülmesi gereken enerji, sağlık, siber güvenlik, su, şehirleşme, ve nitrojen döngüsü gibi problemlerin çözümü hep mühendislik temelli. Ama hiçbiri sadece mühendislik değil, diğer alanlarla da iletişim içinde, baştan başa çözümler gerektiriyor. Yetiştirilecek mühendislerin diğer alanlarla iletişim içinde, takım çalışması ile çoklu disiplinli tasarım yapabilmesi; sanatı, temel bilimi, tekonojiyi barındırak çözümler üretebilmesi bekleniyor.

Yeni disiplinler üstü mühendislik alanları ortaya çıktı. Geçen yüzyılda bilişim dalları, biyomedikal, mekatronik, şehir mühendisliği gibi alanlar oluştu, Mühendislik de evriliyor. Elbette üst kimlik dediğimiz makina, elektrik elaktronik ve inşaat gibi alanların da hiçbir zaman sonu gelmeyecek, bunlar diğer alanlar içinde evriliyor.

KADINLAR İŞGÜCÜNÜN YÜZDE 50’SİNDE OLMALI

Kızların özellikle mühendisliğe katkıda bulunmasını isteriz. Hiçbir alanda potansiyel işgücünün yüzde 50’sinden mahrum olmamalıyız. Bilgisayar başında tasarlanan şeyler hızlı ve ucuza mal edilerek üretilmeli, hızlı prototip fikirler ortaklaşa gerçekleştirilmeli. Kadın-erkek ayrımı olmasına imkân yok. Ayrım olan sanal ve gerçek dünya. Sanal dünyada da herkesin fikri, yaratıcılığı eşit. Herkesin ortak çalışmasının bir an önce ürüne dönüşmesi, çözüme ulaşması önemli. Ortaklaşa kaydedilecek yenileşim başarılarını, yaratıcı zekânın üretkenliğini yüzde 50’den mahrum ederseniz o derece geri kalırsınız. Gençler hayatta ne yapmak istediğini bilerek seçim yapmalı, ne ile ilgilenmek istiyorsa onu incelemeli. Şehir mi, peyzaj mı, tarım mı, kırsal mı, tasarım mı, temel bilim mi, hangi alana katkıda bulunmalı? Sonuçta hangi alanda çalışmak istiyorsa temelinde mühendislik problemi var. Onu çözebilen bireyler olmalı. Mühendisliği seçmek matematiğin, fiziğin kuvvetli olmasına değil, öz değerlerine ve ilgiye bağlı bir tercih olmalı.

SAYISAL-SÖZEL AYRIMDAN MEMNUN DEĞİLİM

Mühendislik ne kız, ne erkek, ne sözel ne de sayısal işi. Gönül işidir. Bazı sorunları çözmek istemek, yenileşime açık olmak, yeni projelerle ilgilenmek gerek mühendislik için. Zaten hayat boyu mühendislik, hayat boyu halkla ilişkiler yok, insanın kariyeri sürekli evriliyor. İyi temel almak isteyen herkes mühendislik okuyabilir.

YÖK’ün getirdiği sıralama barajı çok isabetli. Ama genel olarak üniversiteye giriş sistemindeki sayısal-sözel ayrımından hiç memun değilim. Sadece çoktan seçmeli bir teste bağlı olarak öğrenci yerleştirmekten de memnun değilim, bunların değişmesini diliyorum. İnternet kaynakları, sosyal medya zaten artık gençlerin parmaklarının ucunda. Lisedeki bir öğrenci, istediği meslekle ilgili danışma alanlarını kolayca bulabilir, profesyonel ağlara gidebilir, sanal ya da gerçek fuar ve etkinliklere katılabilir. “Çocuğumuz, özellikle oğlumuz mühendis olsun” diyen aileler var. Ben tüm gençleri mühendisliğe özendirmek isterim. Sonuçta gençler herkesin öğütlerini dinlesin, ama kendi özdeğerlerini, güçlerini ve ilgilerini keşfedip onları besleyecek, büyütecek dalları seçsinler.